طراحی نورپردازی مفهومی شناسه میدان پانزده خرداد
طراحی نورپردازی مفهومی شناسه میدان پانزده خرداد مشهد
شهرداری مشهد در آبان ماه سال 1390 اقدام به برگزاری فراخوان نورپردازی برای “مجسمه دروازه بهشت منصوب در فلکه 15 خرداد” کرد. مطابق رسم همیشه، این فراخوان به چندین شرکت مطرح نورپردازی در سطح کشور ارائه شد و شرکت های مختلف، طرح های نورپردازی خود را به شهرداری ارائه دادند، یکی از این شرکت کننده ها شرکت کهربا بود که طراحی نورپردازی مفهومی به شهرداری ارائه داد. علارغم این که شهرداری مشهد این طراحی نورپردازی مفهومی را نپذیرفت، لیکن جهت استحضار مراجعین محترم، هر دو طرح نورپردازی این شرکت و طرح منتخب و اجرا شده را به نمایش گذاشته و طراحی نورپردازی مفهومی خود را شرح می دهیم.
میدان پانزده خرداد مشهد که به علت وجود یک پایگاه ضد قوا در سال های پیشین به نام میدان ضد در بین مردم شناخته می شود، از مهم ترین میدان های شهر مشهد است، این میدان در تقاطع مسیرهای دو شاهراه ورودی مسافر به شهر مشهد، پایانه مسافربری مرکزی مشهد، و فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، تا حرم مطهر قرار گرفته است، همین طور یکی از قدیمی ترین میادین این شهر است که نمادی قدیمی در آن نصب بود، لیکن بنا به گفته شهرداری به علت قرار گرفتن در مقابل دید حرم مطهر حذف و با مجسمه نمادین دروازه بهشت جایگزین شد.
مجسمه نشان دهنده مردی است که کمانی نیمه رها در دست دارد، و دست راست خود را به نشانه احترام و عرض ارادت بر روی قلب خود قرار داده است. در پشت مجسمه دو نماد دروازه مانند با ارتفاع های متفاوت وجود دارند، که بر روی هر یک دو بال نصب شده است که بال مربوط به دروازه عقب تر گشوده تر است. همین طور مجسمه به زانو درآمده است تا نشان دهنده احترام باشد. چشم ها بسته هستند که نشان دهنده شرم و ارتباط معنوی مجسمه با امام رضا علیه السلام می باشد. کلیت این مجسمه بر روی دو سکو قرار دارد که سکوی زیرین بزرگ تر است و بر روی حوض آب قرار داده شده است. آب در فرهنگ ایرانی نشان دهنده نور است و همین طور ، شکل جوهری حیات و عنصر تولد دوباره جسمانی و روحانی است. البته نظرات متفاوتی در خصوص این مجسمه بیان می شود، از فرشته بر زمین افتاده گرفته تا کماندار که سلاحش را بر روی زمین گذاشته و می تواند نمادی از ضمانت آهو باشد.
علارغم فرصت کمی که ستاد بهساز به مدیریت وقت آقای “حسین برلیانی” جهت طراحی این نورپردازی داده بود، سعی شد در طراحی نورپردازی این بنا چند مورد مد نظر قرار بگیرد، اول این که این مجسمه رویکردی به سمت حرم مطهر دارد، لذا می بایست این جهت دهی کاملا مورد نمایش قرار بگیرد، از این رو سعی شد نوری که نمایشگر نور حرم مطهر است به سمت این مجسمه تابیده شود، گویا نور بارگاه مطهر است که از روبرو این مجسمه را با رنگ گرم و دلنواز کهربایی “نارنجی/زرد” -که رنگ شب گنبد حرم می باشد- روشن کرده است.
همین طور برای این که نشان داده شود این شخص بدون حضور امام، دچار افسردگی و حس تهی بودن است، نوری آبی رنگ با کمترن توان نوری از پشت به این مجسمه تابیده شد، تا هم سرما و افسردگی را نشان دهد، و هم این که شدت روشنایی کم آن باعث افزایش مفهوم فسردگی و القای کمبود نور و انرژی شود.
بال های این مجسمه که نمادهای رهایی از دنیا و آرامش هستند را می بایست سفید می کردیم، سپید رنگ بی آلایشی، آرامش و صلح است، صلح و بی آلایشی که در این مجسمه موج می زند و کمانی که بر زمین نهاده شده، نشانگر این “سلامت” است.
همین طور نورپردازی سپید با دمای رنگ کمتری، به سر این مجسمه تابیده شده است، که نهایتا باعث روشن شدن قسمتهای فوقانی دروازه ها نیز شده است. این رنگ نور ، رنگ نوری است که نشان دهنده نور الهی و رشد است. نور به آهستگی از رنگ کهربایی به سفید خنثی (حدود 4000 کلوین) تغییر رنگ می دهد و این تغییرات اندک باعث می شود که نورپردازی نیز مانند خود مجسمه فاقد شتابزدگی و تحرک زیاد باشد. همین طور یک نور متمرکز با دمای رنگ مشابه نور فوق به قلب مجسمه تابیده شده است، این نور نیز نشان دهنده تابش نور الهی بر قلب مومن است، خصوصا وقتی که منیت خود را رها می کند و به صورت یک بنده در درگاه الهی زانو می زند و از ولی خدا طلب بخشش می کند، زمانی که سلاح و توان جسمی خود را هیچ می پندارد، و قدرت و نور هدایت را در سیمای ولی خدا می بیند.
البته کارگروه نور شهرداری مشهد با این طرح نورپردازی موافقت نکرد ، و در پایان طراحی نورپردازی با رنگ یکپارچه و قابل تغییر بر این مجسمه اعمال شد، که البته در بیشتر زمان ها بر روی نور سرد آبی/بنفش ثابت می شد.